9. Gün: ALIYE BERGER

Aliye Berger (1903-1974)
İlk Türk Kadın Gravür(1) Sanatçısı.
Duygularının ve içgüdülerinin peşinden tereddütsüz gitmesi ve çılgınca kendini adaması da, bu listeye girmesi için bir gerekçe oldu. Bunları şimdi yapmak zor değil, ama Berger'in yaşadığı yıllarda bildiği yola odaklanmak, yeri gelince kulağını tıkamak, çılgınları ile ünlü bir aile (2) için bile biraz ayrıksı kalmak eminim kolay değildi. Kendisi ile ilgili bir anekdot anlatılır; Berger tüm ısrarlara rağmen mütevefa kocası Carl Berger'in Narmanlı Han'daki evinde yalnız başına yaşamaya devam etmektedir(3). Bir gün evde yangın çıkar, konu komşu ve itfaiye söndürmek için koşarlar. Berger'i dışarı çıkaramazlar bir türlü, çünkü yangının oluşturduğu parlama ve renkleri tuvaline yansıtmaya uğraşmakla meşguldür! Bu anekdot, kendisinin bir parça çatlaklığına mı yoksa sanat tutkusuna mı dayanır bilinmez, büyük olasılık zaten biri diğeri olmadan var olamazdı. Dolayısıyla her ikisi de olmalı... Tutku, ortaya konan sanat eserinin en önemli yakıtı değilse nedir?  


(1) Gravür / Engraving, metal yüzey üzerinde sivri uçlu kazıma araçlarıyla veya farklı kimyasal tepkimelerle metalin yüzeyinin çukurlaştırılarak boyanın uygulanması ile yapılan bir grafik baskı çeşidi.
(2) Şakir Paşa Ailesi İstanbul'un seçkin ailelerindendir. Bakın kimlerdi Şirin Devrim'in deyişiyle "Şahane Çılgınlar": Aliye Berger'in kardeşleri Cevat Şakir Kabaağaçlı ve Fahrünnisa Zeyd, yeğenleri Füreya Koral, Nejat Devrim ve Şirin Devrimdir.
(3) Aliye Berger, Macar asıllı müzisyen Carl Berger'den keman dersleri almaya başladığında 21 yaşındadır. Bir aşk doğar ve 23 yıl nikahsız birlikte yaşanır (o yıllarda topluma çok ters). Evlendikten 6 ay sonra Karl Berger vefat eder. Aliye Berger ömrünün sonuna kadar eşinin evinde onun eşyalarıyla yaşar.

BIO
Hakkında Detaylı bir yazı
Hakkında Amaç Bükmen tarafından yazılmış bir değerlendirme
Kitap: Alyoşa: Aliye Berger'in Öyküsü, Hayati Çitaklar, YKY
Kitap: Elveda Alyoşa, Oya Baydar, Can Yayınları

8.Gün: AMELIA EARHART

Amelia Earhart (1897-1937?)
Amerika'nın havacılık öncülerindendir. Atlas Okyanusunu aşan ilk kadın pilottur (1932). Bu uçuşuyla ve başka başarılarıyla rekorlara imza atmıştır. 1930'ların ikinci yarısında kadın pilotların bir örgütü olan The Ninety-Nines üyesiydi. Purdue Üniversitesi Havacılık Bölümü'nde misafir hoca olarak derslere katılıp, özellikle bu mesleğe gönül veren kadınları motive ve bilgilendirme üzerine çabaları vardı. Ayrıca Ulusal Kadın Partisi üyesi ve Eşit Haklar Yasa Değişikliği'nin ilk destekçilerindendi
1937'de Pasifik Okyanusu üzerinde bir uçuş sırasında kaybolduğunda 39 yaşındaydı. Yaşamını çok ilham verici bulduğum için, listeye 8. günde dahil oldu...

Daha fazlası için:
Resmi Web Sitesi 
Özel bir koleksiyon
15 Fun Facts
FILM

#30daysfor30pioneerwomen #ameliaearhart

Bonus: Amelia Filmi Traileri

7. Gün: SABIHA GÖKÇEN

Sabiha Gökçen, (1913-2001)
İlk Türk kadın pilot. Aynı zamanda Atatürk'ün manevi kızıdır. 1935'te sivil olarak planörcülük brövesini, 1937'de ise askeri uçuş brövesini aldı. Dünyada da ilk kadın savaş pilotu olarak kayıtlara geçmiştir (1). 1996'da aldığı ödül çok önemlidir; "Amerikan Kurmay Koleji'nin mezuniyet töreni için düzenlenen Kartallar Toplantısı'nın onur konuğu olarak katıldığı Maxwell Hava Üssü'ndeki törende "Dünya Tarihine adını yazdıran 20 Havacıdan Biri" seçildi. Gökçen bu ödüle layık görülen ilk ve tek kadın olmuştur"(2).

(1) Guinnes Kayıtları 
(2) INFO 
ITU SAVTEK tarafından yapılan: BELGESEL

#30daysfor30pioneerwomen #sabihagokcen #sabihagökçen

6.Gün: ROSE O'NEILL

Rose O'Neill (1874-1944)

Amerikalı ilüstratör ve sanatçı. 20. yüzyılın başlarında son derece popüler olan Kewpie karakterinin yaratıcısıdır. Bu sevimli karakter iilk kez "Lady's Home Journal"ın 1909 Kasım sayısı için çizmiştir. Daha sonra karakterin yaratım süreciyle ilgili konuştuğunda onları rüyasında gördüğünü söylemiştir(1). Cupid'in bir çeşitlemesi olduğundan Kewpie olarak isimlendirimiş. Kewpie'ler öyle sevilmiştir ki, oyuncak olarak da üretilmiştir (2). 6. gün için Rose O'Neill'i seçmemin temel nedeni bu başarısıdır. Amerika'da seri üretimle fabrikalarda üretilen ilk oyuncaklardan olarak kabul edilirler. Halen bu bebeklerin koleksiyonu yapılmaktadır. Bizde de bir tane klasik Kewpie var... Bizimki kauçuk olanlardan ama yine de arkasında böyle bir öykü olduğunu bilmek, oyuncağa farklı gözle bakmamı sağladı. İlk üretilen serilerde porselen olanlar da varmış, asıl koleksiyonu yapılanlar bunlar tabii.  

Ayrıca Rose O'Neill, aktif bir sufrajetmiş (3). Üstelik döneminin en çok kazanan ilüstratörlerinden biri olduğu bilinir. Erkeklerin dünyasında kendine bir yer açabilmiş, popüler olmuş, kazanmış ve bunları yaparken hemcinslerinin oy hakkı mücadelesinde bir aktivist olarak yer almıştır. İllüstrasyonun Altın Çağı içinde sayılan Rose O'Neill'den şu yazımda bahsetmiştim  (4).

(1) http://www.collectorsweekly.com/dolls/kewpie
(2) Oyuncaklarla ilgili daha fazla bilgi için (kaynak).
(3) Sufrajet, kadınların oy hakkı için mücadele eden aktivistlere verilen bir addır. Tüm dünyada kadınların oy hakkı için mücadelesi yıllar almış (kaynak). 1900'lerin başından başlayarak, bazı ülkelerde günümüze kadar sürmüştür bu mücadele.Türkiye'de ise kadınlara seçme ve seçilme hakkı, pek çok ülkeden önce 1930'ların ilk yarısında verilmiştir.
(4)Songür Dağ, E., İllüstrasyonun Altın Çağı II, Grafik Tasarım Dergisi, Temmuz-Ağustos 2013, Sayı 55, Sf 30-32. PDF

#30daysfor30pioneerwomen #roseoneill

5. Gün: BEATRIX POTTER

#30daysfor30pioneerwomen #beatrixpotter

Beatrix Potter (1866-1943)

Potter, yazar, illüstratör ve doğa bilimciydi. İlk kez çocuklara yönelik "çocukça" kitaplar yazıp resimlemiştir. İlk kitabı "Tavşan Peter'in Hikayesi" dünya çapında çocuklar tarafından sevilmiştir. Aynı zamanda bir koleksiyoncuydu ve doğa bilimleri ile ilgilenirdi. Bilimsel illüstrasyon alanında da çalışmaları olmuştur.

Potter was an author, illustrator, and naturalist. She wrote and illustrated "childish" books for children for the first time. Her first picture book "Story of Peter Rabbit" has been loved for all children. She was a collector and naturalist at the same time. She worked as a scientific illustrator as well. 

BIO
MORE
SOCIETY
MOVIE

4. Gün: P.L. TRAVERS

#30daysfor30pioneerwomen #pltravers #marypoppins

P.L. Travers (1899-1996)
P.L. (Pamela Lyndon) Travers, kitaplarını açık adıyla değil, kısaltma adı ve soyadı ile yayınladı. Çünkü yayıncılık da erkeklerin dünyasıydı. En ünlü eseri, Mary Poppins olmuştur. Mary Poppins, alışılagelmiş çocuk kitabı karakterlerinin aksine, bir antikahraman olarak düşünülebilir. Çok sevilmiş, yatişkinler arasında bile pek çok fanı olan zamansız bir kitap karakteridir. Çocukluğumun ve yetişkinliğimin evire çevire en çok okuduğum kitabıdır. Mary Poppins'in Walt Disney tarafından filme uyarlanmasının öyküsü olan "Saving Mr. Banks" filmini şiddetle öneriririm.

P.L. (Pamela Lyndon) Travers, published her books with her first name's initials instead of her name. Because at that years, publishing sector was a men's world. Her most famous novel is Mary Poppins. Mary Poppins was an alternative hero on the contrary of well-known children's book characters. The novel is one of all times favorite.  And it is the book that I read most during my childhood. I strongly recommend the movie named "Saving Mr. Banks" about her.

BIO
DOCUMENTARY
SAVING MR. BANKS

3. Gün: Marie Curie

#30daysfor30pioneerwomen #mariecurie

Marie Curie (1867-1934)
Madam Curie bugüne kadar iki alanda (fizik ve kimya) birden nobel ödülü alan ilk bilimsinsanıdır. Nobel ödülü alan ilk kadındır aynı zamanda. Radyum ve Polonyum adlı iki yeni elementi keşfetti. Avrupa'da  doktora derecesini alan ilk kadın oldu, ayrıca ilk kadın profesördür. 1903'te Nobel Fizik Ödülü ve İngiliz Kralığı'ndan Davy Madalyası, 1911'de ise Nobel Kimya Ödülü  kazanmıştır.  

Madam Curie is the first scientist that awarded Nobel prize in two different science branches. Also, she is the first woman awarded Nobel Prize as well. She discovered two new elements: Radium and Polonium.  She is the first woman who awarded Ph.D. in Europe, besides she is the first woman professor. She awarded Nobel Physics and Davy Medal at 1903 and awarded Nobel Chemistry in 1911.   

BIO of Marie Curie

NOBEL PRIZE 

A DOCUMENTARY

draw30for30

2. Gün: LOTTE REINIGER

#30daysfor30pioneerwomen #lottereiniger

Lotte Reiniger (1899-1981)
Alman film yönetmeni ve animatör. Tam adıyla Charlotte "Lotte" Reiniger, siluet animasyonun öncülerindendir. 40'tan fazla animasyon film yapan Reiniger, en çok Prens Ahmet'in Maceraları filmiyle tanınır. Prens Ahmet'in Maceraları, Binbir Gece Masalları etkisi ve esiniyle oluşmuş, gizemli ve egzotik bir görsel dile sahiptir. Reiniger, Prens Ahmet'in Maceraları'nı 1926'da çekmiştir. Walt Disney'in 1937'de çektiği Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler uzun metrajlı animasyonundan önce çekilmiş ilk uzun metrajlı animasyon filmdir.

Dönemin koşulları göz önünde bulundurulduğunda gerçekten çağına göre öncü bir sanatçı olduğu rahatlıkla kabul edilebilir. Tekniği ise cut out olup, filmlerini kamera altında stop motion olarak hareketlendirmiştir. Son dönem filmlerinde arkaplanda renk kullanmış olsa da, asıl öne çıkan tarzı tamamen siyah beyaz gölge ve ışıktan oluşan kompozisyonlardır. Reiniger, doğu kültüründen ve masallarından konu olarak etkilenmiştir. Bununla birlikte filmlerindeki görsel ögeler de doğunun gölge oyunu geleneğinden beslenerek oluşmuş bir yöntemin ürünüdür. Karakterleri ve arkaplanları, siluet olarak kullandı. Hareket edecek kısımları eklemlerinden raptiyelerle tuturarak kukla haline dönüştürdü. Asıl ustalığı ise, canlandırmaları son derece yumuşak ve akıcı biçimde yapabilmesidir.

Tarzı günümüzde de pek çok illüstratöre, sanatçıya esin kaynağı olmaya devam etmektedir.

German film director and animator. Charlotte "Lotte" Reiniger is the pioneer of the silhouette animations. She featured more than 40 films including the most famous one: "Adventures of Prince Achmed".  She used a mysterious and exotic visual narration in Adventures of Prince Achmed film, which has been inspired by 1001 Arabian Nights. She shoots the film in 1926 before Walt Disney made the first long feature as "Snow White and Seven Dwarfs" in 1937. So Reiniger's film was the first long feature animation film years before. 

Whereas the condition of the day, she is obviously a pioneer artist. She used cut-out technique and animated as stop motion with a camera. Although she used to colour in several backgrounds, her general style covers black&white using the light and shadow. She inspired the eastern culture and fairy tales. The visual elements in her animated films have been shaped with the inspiration of shadow play. Charackets and backgrounds were used as  a silhouette. The moving parts were cut from the joints and became a paper doll / puppet. 

Today, lots of illustrator and animator is being inspired by her style. 

İlk filmi Adventures of Prince Achmed/ Her first long feature animated film
İlk uzun metraj film

https://www.youtube.com/watch?v=LvU55CUw5Ck&feature=youtu.be
http://www.imdb.com/name/nm0718201/

draw30for30

1.Gün: FRIDA KAHLO

#30daysfor30pioneerwomen #fridakahlo

Frida Kahlo, tüm zamanlarda en çok ilgi toplayan sanatçılardan biri. Çileli yaşam öyküsü kadar, güçlü duruşu ve politik yanı ile de kayda değer bir sanatçı. Erkeklerin dünyasında bir kadın olarak cesaretle var olmuş, deli gibi sevdiği Diego'ya kendini ezdirmemiş. Geçirdiği korkunç kaza sonrası tekrarlanan ameliyatlar ve tıbbi iyileşme süreci nedeniyle çok uzun zamanını yatağında hareketsiz yatarak geçirmiş. Ancak kırılma noktası, pek çok insanın herşeyi bırakıp kendine acımaya başlayacağı noktada gerçekleşmiş. Yatağının üzerine yerleştirttiği ayna aracılığı ile tekrar tekrar hep kendine bakmış, defalarca kendini arar ve kendine dönerken, dünyaca ünlü otoportrelerini çizmiş... Kimliğine, karakteristik görünümüne bağlılığı ve şahsına münhasırlığı beni en çok etkileyen yönlerinden biri.

Frida Kahlo is one of the most attractive artists in all times. She is remarkable with her keen personality as much as her suffering life story. Existed in the men's world as a brave woman. As all knows, she stayed in bed for a long time after the horrible traffic wreck that she had, because of the operations and medical recovery process. Imagine! Without motionless, inactive... Looking the ceiling. But this is the breaking point: anyone could let it go with a self-pity, but no... She put a mirror on the ceiling and looked to herself again and again. Looked for herself, imagined and represented herself. Then she draws all those famous self-portraits. The most inspiring aspect of her is the loyalty to her identity and characteristic look as a unique person. 

Daha fazlası için / For more: 

http://www.fridakahlo.it/ 


draw30for30

Yeni Çağrı: 30 Öncü Kadın İçin 30 İllüstrasyon / New Challenge: 30 Illustrations for 30 Pioneer Women

Bir süredir yeni bir 30 günlük illüstrasyon çağrısı* için konu düşünüyordum. Biliyorum işler bu ara bayağı karışık. Son zamanlarda, tüm bu savaş ve çılgınlık ortamının üstesinden gelmek için bambaşka bir yaklaşımın gerekliliğini düşünüyorum. Hatta dünyanın kaderinin kadınların ellerinde olduğuna inanıyorum. Dünyanın içine düştüğü bu çıkmaz için kadınların yükselişi bir çözüm olmaz mı? Bu çağrı dünyada kadın emeğine ve fikrine bir saygı duruşu ifadesidir.

30 günlük illüstrasyon çağrısı için 30 isim belirledim. Elbette tüm dünyada pek çok öncü kadın var, ben yalnızca aralarından 30 tanesini seçtim. Öncülerin arasında sanatçılar, bilim insanları, politikacı, çevreci ve aktivistler var. Her gün birini çizeceğim. Çağrıya katılmak isteyenler için:

Boyut ve teknik serbest. Ben blogumdan yayın yapacağım ancak linki sosyal medyada da paylaşacağım. Önemli olan hashtag kullanmak:

#30daysfor30pioneerwomen 

Liste aşağıda, haydi birlikte yapalım!

I was looking for a subject for the new 30 days of illustration challenge for a while. I know things are rather hectic these days. I believe that women hold the  destiny of the world in their hands.  May the rise of the women can be a solution for the dead-end of the world.  This challenge is an expression of respect to women ideas and efforts.  

I just choose 30 names for 30 days of illustration challenge.  Surely there are more women pioneers, it was really hard to determine the names. There are artists, politicians, activists, scientists and ecologists     among them. I'll be drawing one each day during 30 days.  For the ones who'd like to attend: 

The size and technic are up to you. I'll publish  mine through my blog, but I'll share the link in social media. The thing is not to forget the hashtag: #30daysfor30pioneerwomen 

The list is as follows, let's do it together! 

1. Frida Kahlo - Ressam / Painter

2. Lotte Reiniger - Animasyon sanatçısı / Animator

3. Marie Curie - Biliminsanı / Scientist

4. P.L. Travers - Yazar / Author

5. Beatrix Potter - Yazar-illüstratör / Author - illustrator

6. Rose O'Neill - İllüstratör / Illustrator

7. Sabiha Gökçen - Pilot / Pilot

8. Amelia Earhart - Pilot/ Pilot

9. Aliye Berger - Gravür Sanatçısı / Engraver

10. Safiye Ali - Doktor / Doctor

11. Sabiha Bengütaş - Heykeltraş / Sculpture

12. Semiha Berksoy - Opera sanatçısı / Opera singer

13. Rosa Parks - Aktivist / Activist

14. Cahit Uçuk - Yazar / Author

15. Temple Grandin - Profesör, kaşif / Professor, inventor

16. Zaha Hadid - Mimar / Architect

17. Türkan Saylan - Doktor / Doctor

18. Nesrin Olgun - Yüzücü / Swimmer

19. Joan Baez - Müzisyen, aktivist / Musician, activist

20. Erin Brockovich - Aktivist / Activist

21. İdil Biret - Piyanist / Pianist

22. Afife Jale - Tiyatrocu / Theatre actress

23. Elizabeth Jacquet de la Guerre - Besteci / Composer

24. Artemisia Gentileshci - Ressam / Painter

25. Virginia Woolf - Yazar / Author

26. Hypatia - Matematikçi, filozof / Matamatician, philosopher

27. Maria Sybilla Merian - Doğa tarihçi, illüstratör / Naturalist, illustrator

28. Jane Goodall - Primatoloj, etolog ve antropolog / Primatalog, etologist, antropologist

29. Sabiha Bozcalı - Ressam / Painter

30. Valentina Tereshkova - Astronot / Astronaut

*Challenge olarak kullanılan terimin türkçesi meydan okuma, görev ya da çağrı anlamlarına geliyor. Kulağıma en olumlu gelen "çağrı" olduğundan terim böyle kullanılmıştır.