Bir şey daha öğrendim.

Bu günlerde "mobbing" üzerine bir araştırma yapıyorum. İşyerlerinde kasıtlı olarak yapılan duygusal tacize mobbing deniyor. “Mob” kökünün İngilizce eylem biçimi olan “mobbing” ise; psikolojik siddet, kusatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı verme anlamına geliyor(Oxford Advanced Learner’s Dictionary, s.B19.). 1950'lere kadar mobbing kavramı, çocukların oyun gruplarında yaptıkları bir davranış biçimi olarak kabul ediliyormuş ancak gözlemlenen durumlar ve olaylarla birlikte, yetişkin topluluklarında da çok yaygın bir yöntem olarak kullanıldığı görülmüş. "Mobbing duygusal bir saldırıdır. Yas, ırk, cinsiyet ayrımı gözetmeden, taciz, rahatsız etme ve kötü davranıs yoluyla herhangi bir kisiye yönelen saldırganlıktır. Kisiyi is yasamından dıslamak amacıyla kasıtlı olarak yapılır. Kisinin saygısız ve zararlı bir davranısın hedefi olmasıyla baslar."

Üstünkörü olarak bu kadarını biliyordum. Üstelik sanıyordum ki güçsüz, sinik ve pasif kişiler mobbinge maruz kalır. Tamamen yanılıyormuşum. Okuduğum yazıların çoğunda şöyle diyordu:

· İsini çok iyi, hatta mükemmel yapan;
· İliskileri olumlu olan ve çevresindekilerce sevilen;
· Çalısma ilkeleri ve değerleri sağlam, bunlardan ödün vermeyen;
· Dürüst ve güvenilir, kurulusa sadık;
· Bağımsız ve yaratıcı;
· Zorbanın yeteneklerinden üstün özelliklere sahip olan kisilere yöneliyor. Ama kimi zaman, isyerinde sessiz, iletisim kuramayanlar da mobbingin hedefi olabiliyor.

Zorbalar ise, asırı kontrolcü, korkak, nevrotik ve iktidar açlığı olan kisiler olarak tanımlanıyor.
(Leymann)


Ek olarak mobbingin genellikle kar amacı gütmeyen kuruluşlarda (okul gibi) yapıldığından söz ediliyor. TCK'da malesef mobbing bir suç olarak düzenlenmemiş. Avukat Şamil Demir'in sitesinde yer verdiği 2009'da Ankara Barosu Dergisi'nde yayınlanan "Mobbing Olgusunun Hukuki Değerlendirmesi" başlıklı makalesi de oldukça bilgilendirici. Daha fazla ayrıntı için okunmalı. Tık...

Peki çalışan, kendisine yapılan şeyin mobbing olup olmadığına nasıl karar verilir?

Mobbing davranıs biçimleri sınıflandırılması

1. Kendini göstermeyi ve iletisim olusumunu etkilemek: Sözünüz kesilir, yaptığınız is sürekli elestirilir, jest ve bakıslarla iliski kesilir, yazılı ve telefonda tehditler vs.
2. Sosyal iliskilere saldırı: Kimse sizinle konusmaz, diğerlerinden ayrılmıs bir isyeri verilir, çalısanların sizinle iliskiye geçmeleri yasaklanır, orada değilmissiniz gibi davranılır.
3. İtibarınıza saldırı: Arkanızdan kötü konusulur, asılsız söylentiler çıkarılır, kararlarınız sürekli sorgulanır, özgüveninizi olumsuz etkileyen bir is yapmaya zorlanırsınız.
4. Kisinin yasam kalitesi ve mesleki durumuna saldırı: Hiçbir özel göreviniz yoktur, sürdürmeniz için anlamsız ve sahip olduğunuzdan daha az nitelik gerektiren isler verilir, isiniz sürekli değistirilir, özgüveninizi etkileyecek sekilde isler verilir.
5. Kisinin sağlığına doğrudan saldırı: Fiziksel olarak ağır isler yapmaya zorlanırsınız, fiziksel siddet tehditleri yapılır, doğrudan cinsel taciz ve fiziksel zarar görürsünüz

Mobbing, isin akısına ya da bir davranısa iliskin bir anlaşmazlıkla baslar. Daha sonra zorbanın saldırgan eylemleriyle devam eder, saldırganlığa zorbanın dısında yönetim veya is arkadasları da katılabilir. Bir sonraki asamada kurban, sorunun kaynağı, problemli ya da akıl hastası olarak damgalanır. Süreç, ise son verilmesi ya da kisinin ayrılması ile tamamlanır. Bu sonuç, çoğunlukla mobbingin bitmesi anlamına gelmez, çünkü benzer bir is kolunda çalısmak zorunda olan kisi kötü huylu, asi ya da isten anlamaz olarak damgalanarak referansları kirlenmis olur.(Kaynak Vikipedia).

Avukat Demir'in de vurguladığı gibi, modern yaşam içerisinde çalışma koşulları artık yalnızca iş güvenliği, doyma ve barınma gereksinimlerini değil, huzur ve rahatlığı da sağlamalıdır. Peki mobbing mağduru olduğunuzu düşünüyorsanız ne yapmalısınız?

Yapılması gerekenler 

· Zorbaya açıkça duruma itiraz ettiğinizi söyleyin, taciz edici söz ve davranıslarını durdurmasını isteyin. Yanınızda güvendiğiniz ve gerekirse tanıklık edebilecek bir is arkadasınız bulunsun.
· Olayları, verilen anlamsız emirleri ve uygulamaları yazılı olarak kaydedin.
· İlk fırsatta zorbayı yetkili birine rapor edin, esitiniz ise üstünüze, üstünüz ise yönetim kurulu ve insan kaynaklarına durumu açıkça ve kanıtlarıyla bildirin.
· Gerekiyorsa, tıbbi ve psikolojik yardım alın. Hem yardımcı olacaktır, hem de kanıt olusturacaktır.
· Sikayetiniz hakkında kurulusunuz içinde ne yapıldığını arastırın.
· İs arkadaslarınızla durumunuzu paylasın, onlar da aynı sekilde rahatsız olabilirler, grupça basvurmanız daha etkili olabilir.(Kaynak Vikipedia).