Çizgi Roman Tarihine Giriş

İlk Örnekler...

William Hogarth

Çizgi Roman, kabaca bir tarifle yazıyla resimin bir arada; resimin yazısız, yazının da resimsiz olamayacağı bir noktadaki yeni üretim biçimidir. İlk örnekleri 1700'lü yıllarda görülmeye başlamıştı. Çoğunlukla William Hogarth (1697-1794) çizgi roman ve karikatürün miladı olarak kabul edilir. Varolduğu dönemin teknik imkanlarını kullanarak gravürle çalışmıştır. İlk kez illüstrasyon ve resimden farklı bir şey yapmış, durumları ve karakterleri abartarak keskinleştirmiş ve bu nedenle de yaptığı işler "karikatür" olarak adlandırılmıştı. Burada olumsuz bir adlandırmadan söz edilmektedir. Çünkü bu tarz bir yaklaşım, o dönemde benimsenen bir şey değildi.


William Hogarth

R.Toepferr(1799-1846) yazıları çizimlerin içine eklemeye başladığında bildiğimiz anlamıyla çizgi roman formatına daha çok yaklaşılmıştır. İlk konuşma balonları da bu dönemde kullanılıyor. Bu dönem, artık çizgi romanın sanatsal bir biçimin ötesinde bir iletişim formu olmaya başladığı zaman.


Rudolph Toepferr

19. yy, sanayi devriminin etkisinde başladı. Bilinmeyen ülkelerle yeni ticaret yolları açılıyor, yeni kültür ve sanat formları ile tanışılıyordu. Bu etkilerle Art Nouveau / Yeni Sanat oldukça popülerdi. Bunların yanı sıra matbaa gelişip hızlanıyor ve teknik imkanların arttığı ölçüde yayıncılık daha kolay yapılabiliyor, halk da bu tür yayınları talep etmeye başlıyordu. Birbirinin peşi sıra dergiler yayınlanmaya başlıyordu artık..La Caricature (1831, Fransa), Punch (1841, İngiltere), Puck (1877), Judge (1881), Life (1883)... gibi.




Bu günkü çizgi romanın mimarları olarak dört ana ismi belirleyebiliyoruz. O dönemin dört ünlü sanaçısı olan Outcault, Swinnerton, Dirks ve Opper.

Hogans Alley, çizgi roman dünyasında sürekliliği olan ilk karakterdi. R.F. Outcault tarafından hayata geçirilmiştir. Renkli basılmaya başlandığında adı Yellow Kid olarak değiştirilmişti. O kadar popüler olmuştu ki yayıncılar Yellow Kid için oldukça fazla çekişmişlerdi. Yellow Kid'in çok sevilmesinde sempatiyle yaklaşılan göçmen kimliğinin etkisi vardır. O dönemlerde Amerika'da göçmen kimliği ve kültürü ilgi çekiyordu. Yellow Kid Amerika'da bir dönem fenomen haline gelen çizgi karakterlerdendi.


Yellow Kid / R.F. Outcault

Outcault daha sonra transfer olduğu gazetede taşralı göçmen Yellow Kid'i çizmeyi bırakarak yeni yaratacağı karaktere sınıf atlatmıştır. Yeni karakteri, Buster Brown'dı.


Buster Brown / R.F. Outcault

Frederick Burr Opper, bugün de hala Happy Hooligan ile anılıyor. 1900lerde yarattığı bu kahramanın Charile Chaplin'den önce canlandırılmış bir Şarlo olduğu söyleniyor(bkz: CANTEK, Levent, Türkiye'de Çigi Roman, İletişim Yayınları)

Swinnerton'un işlerine baktığımızda da çok net ve ayrıcalıksız bir kareleme mantığıyla karşılaşıyoruz. Bütün kareler birbiriyle eşit, üst barda başlık bir kompozisyon içinde veriliyor. Bu dönemin çalışmalarında çizgi roman, kendi başlangıcını oluşturan bir dönemdeydi, dolayısıyla kendisi bir tasarım nesnesi değildi. O yüzden bugünkü alıştığımız gibi anlamı destekleyen sinematografik anlatımlar, ilginç kadrajlar alışılmadık bir uygulamaydı. Dikkat edildiğinde görülecektir ki, kadraj karelerin içinde pek değişmemektedir.



Dörtlünün son üyesi de Rudolph Dirks idi. Aşağıda örnek bir çalışması görülüyor.

1913’te George Mc Manus, Bringing Up Father’ı yarattı. Bu dizi Türkiye’de uzun yıllar Güngörmüşler adıyla yayınlandı.